Odpowietrzanie hamulców to czynność, którą należy wykonywać regularnie – zależy od
niej bezpieczeństwo jazdy. Jak to zrobić? Na co uważać?
Sprawnie działający układ hamulcowy to podstawa – to dzięki niemu możesz zatrzymać
samochód wtedy, kiedy zauważysz pieszego, czerwone światło lub gdy chcesz ustąpić
pierwszeństwa. Jednak by pracował on tak, jak powinien, należy o niego dbać. Hamulce
wymagają niekiedy tego, aby je odpowietrzać. Dowiedz się, w jaki sposób możesz
zrobić to samodzielnie!
Jak zbudowany jest układ hamulcowy i jakie są jego zadania?
Jeśli twój układ hamulcowy jest całkowicie sprawny, to możesz dzięki niemu:
- zmniejszać prędkość pojazdu – np. wtedy, kiedy pojawi się znak informujący o
ograniczeniu prędkości - kontrolować prędkość, z jaką porusza się pojazd zjeżdżający z wniesienia – układ
ten zapobiega niekontrolowanemu przyspieszeniu - całkowicie unieruchomić pojazd
- utrzymywać auto w bezruchu – i to zarówno na płaskiej, jak i na pochyłej
powierzchni.
Właśnie w tym celu samochody osobowe są wyposażone w dwa układy hamowania –
ręczny oraz roboczy. Ten pierwszy to układ dźwigni i cięgien, które można kontrolować
przy pomocy wajchy znajdującej się kabinie samochodu na wysokości ręki
kierowcy. Natomiast układ roboczy to inaczej układ hydrauliczny sterowany przy
pomocy pedałów. Kiedy kierowca naciska pedał hamulca, pompa zaczyna tłoczyć pod
bardzo dużym ciśnieniem płyn. Sprawia to, że tłoki dociskają klocki hamulcowe do
tarczy, która obraca się w związku z ruchem kół. W ten sposób dochodzi do
zredukowania prędkości. Płyn jest tłoczony pod większym ciśnieniem zawsze na
przednią oś pojazdu.
Co to jest system ABS?
System ABS został stworzony w latach 80. ubiegłego wieku, a dziś jest obowiązkowym
elementem wyposażenia nowych aut. Układ ten składa się z trzech elementów:
- czujników, które weryfikują, z jaką szybkością poruszają się koła
- pompy, która jest odpowiedzialna za tłoczenie płynu hamulcowego
- sterowników, które kontrolują pracę całego systemu.
Zadaniem systemu ABS jest zapobieganie blokowaniu się kół. Aby nie doszło do takiej
sytuacji, czujniki przez cały czas zbierają informacje na temat tego, jak szybko
obracają się koła. W ten sposób ABS może modyfikować wysokość ciśnienia, pod jakim
będzie tłoczony płyn w przypadku wciśnięcia hamulca. Istota działania układu
hamulcowego i systemu ABS tkwi w wykorzystaniu zasad hydrauliki i w tłoczeniu – pod
właściwym ciśnieniem – płynu. Jednak ze względu na właściwości fizyko-mechaniczne
tej cieczy, hamulce wymagają niekiedy odpowietrzania.
Odpowietrzanie układu hamulcowego – dlaczego jest konieczne?
Prowadząc samochód, trzeba nierzadko wykazywać się refleksem i błyskawicznie
reagować. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy układ hamulcowy działa bez zarzutu.
Jeśli jednak cokolwiek utrudnia jego pracę, może to być przyczyną utraty kontroli nad
autem, a nawet wypadku. Właśnie dlatego trzeba kontrolować jego stan, wymieniać –
jeśli zajdzie taka potrzeba – jego poszczególne elementy oraz odpowietrzać hamulce.
Zapowietrzenie układu oznacza, że w znajdujących się w nim przewodach pojawiły się
pęcherzyki powietrza. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być „zagotowanie”
hamulców przez płyn.
Płyn ten jest higroskopijną cieczą, co oznacza, że przyciąga on wodę. Już jej niewielka
ilość w układzie hamulcowym może być przyczyną problemów. Dzieje się tak, gdyż
woda doprowadzona w czasie jazdy do temperatury wrzenie zaczyna parować, a w
przewodach pojawiają się właśnie pęcherzyki powietrza. To one są winne temu, że
auto nie reaguje przy naciskaniu na pedała hamulca tak, jak powinno. Inną przyczyną
pojawienia się powietrza w układzie hamulcowym może być jego uszkodzenie
związane z wymianą niektórych jego elementów – np. tarcz lub klocków.
Sposobem na to, aby zminimalizować ryzyko zapowietrzenia hamulców, jest częsta
wymiana płynu oraz jego uzupełnianie do prawidłowego poziomu.
Co sugeruje, że należy odpowietrzyć hamulce?
Jeśli układ hamulcowy zaczyna szwankować, kierowca niemal błyskawicznie odczuwa
to podczas jazdy.
Problemy z zatrzymaniem auta, nietypowe zachowanie pedału hamowania powinny
skłonić właściciela pojazdu do wizyty w warsztacie samochodowych. Jednak jeśli klocki
i tarcze były niedawno wymieniane na nowe, to za utrudnienia te jest odpowiedzialne
prawdopodobnie zapowietrzenie układu hamulcowego.
To, że układ ten wymaga odpowietrzenia, może sugerować:
- „miękki” pedał gazu – oznacza to, że można go bez najmniejszego oporu docisnąć
do podłogi - nierównomierne rozłożenie siły hamowania – w takie sytuacji hamujący kierowca
może mieć problemy z utrzymaniem toru jazdy. Samochód może wtedy „ściągać”
na prawą lub na lewą stronę.
Zapowietrzanie się hamulców to naturalny proces zachodzący pod wpływem zmian
fizyko-chemicznych. Jednak zbyt duża ilość pęcherzyków powietrza w przewodach
może być niebezpieczna dla układu hamulcowego i jego wydajnego działania. Dlatego
jeśli tylko zajdzie taka potrzeba, nie zwlekaj z odpowietrzaniem!
Odpowietrzanie hamulców – samemu czy warsztacie?
Nie wszystkie usterki auta wymagają odwiedzin w warsztacie samochodowym. Na
przydomowym podwórku możesz wykonać chociażby odpowietrzanie hamulców.
Jeszcze przed przystąpieniem do pracy, przygotuj niezbędne narzędzia i akcesoria,
czyli:
- zestaw do układów ciśnienia/podciśnienia – możesz kupić komplet takich
gadżetów – lub wykorzystać plastikowy pojemnik i transparentny wężyk z
tworzywa sztucznego - płyn hamulcowy, który jest zalecany przez producenta twojego samochodu
- klucz płasko-oczkowy.
Zanim zaczniesz odpowietrzać hamulce, sprawdź, czy twoje auto na pewno ma system
ABS – jeśli jesteś właścicielem bardziej leciwego modelu, być może nie zamontowano
go w twoim samochodzie. Ponadto poproś o pomoc drugą osobę – dzięki temu bez
problemu pozbędziesz się powietrza z układu hamulcowego. Jeśli jednak nie masz
pojęcia o budowie samochodów, majsterkowaniu, zdaj się na usługi specjalistów. Ich
pomoc może być ci też potrzebna, jeżeli podczas odpowietrzania auta z ABS poziom
płynu znajdującego się w zbiorniku zbyt spadnie i zostanie zassane powietrze.
Odpowietrzenie układu hamulcowego – etapy
Zanim zajmiesz się układem hamulcowym swojego auta, pamiętaj o tym, że musisz
zdemontować koła – możesz zdejmować je pojedynczo. Ustal też, gdzie znajduje się
zawór odpowietrzający.
Kolejność odpowietrzania hamulców – w przypadku samochodu z ABS – jest
następująca:
- najpierw należy zająć się pompą hamulcową
- następnie można odpowietrzać hamulce znajdujące się przy kołach. Trzeba to
także robić według określonego schematu. Najpierw odpowietrza się hamulec
przy lewym kole przednim, a potem przy prawym. Dopiero wtedy można zająć się
osią tylną. W pierwszej kolejności odpowietrza się hamulec przy kole lewym, a
następnie ten przy prawym.
Proces odpowietrzania powinien wyglądać następująco:
- należy wyłączyć zapłon samochodu i kilkadziesiąt razy nacisnąć pedał hamulca do
samej podłogi – służy to wyeliminowaniu ciśnienia regulacji systemu ABS. - zbiornik wyrównawczy należy uzupełnić płynem hamulcowym
- na zawór odpowietrzający trzeba założyć przezroczysty wężyk, a dugą końcówkę
tego przewodu umieścić w pojemniku z płynem hamulcowym - w tym czasie jedna z osób uczestniczących w odpowietrzaniu musi naciskać pedał
hamulca, jednak tylko do momentu, kiedy poczuje opór – wtedy należy go
przytrzymać - wtedy druga osoba powinna przekręcić o pół obrotu zawór odpowietrzający – w
przezroczystym przewodzie pojawi się płyn - kiedy płyn przestanie ściekać, można zakręcić zawór.
Procedura ta dotyczy kół przednich. Odpowietrzając hamulce przy kołach z tyłu:
- należy wyłączyć zapłon i dociskać pedał hamulca aż do momentu pozbycia się
ciśnienia regulacji układu ABS - następnie – ciągle dociskając pedał hamulca – trzeba włączyć zapłon
- dopiero potem można nałożyć przewód na zawór i powtórzyć procedurę
odpowietrzania.
Po odpowietrzeniu zawsze należy uzupełnić zbiornik wyrównawczy płynem
hamulcowym.
Właściciele samochodów bez ABS mają ułatwione zadanie – procedura odpowietrzania
zarówno w przypadku kół tylnych, jak i przednich wygląda tak samo.
Jeśli masz niezbędne narzędzia, odrobinę wiedzy na temat samochodów oraz możesz
liczyć na pomoc drugiej osoby, odpowietrzanie hamulców nie powinno sprawić ci
problemu. Jednak jeżeli nie czujesz się pewnie w tej kwestii, udaj się do warsztatu
samochodowego – koszt takiej usługi nie przekracza zwykle kilkudziesięciu złotych.
