Wodoszczelna elektronika. Co oznacza norma IP?

Jak czytać międzynarodową normę ochronną IP? Czy wodoodporność to to samo, co
wodoszczelność?

Choć woda jest doskonałym przewodnikiem prądu, urządzenia elektroniczne
zdecydowanie “nie lubią” narażenia na kontakt z cieczą. Zalanie sprzętu jest
najczęstszą przyczyną odmowy naprawy w serwisach, a w wielu przypadkach
połączenie wody z prądem o wysokim napięciu może skończyć się nie tylko
uszkodzeniem urządzeń, ale również poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi dla
użytkowników. Co prawda najczęściej urządzenia mobilne i inna elektronika użytkowa
po zalaniu po prostu przestają działać i nie powodują zagrożenia życia, jednak zawsze
istnieje ryzyko, a woda może znacząco skrócić czas działania danego sprzętu.

Wraz z rozwojem technologii producenci zaczęli wyposażać coraz więcej urządzeń w
wodooszczelne i pyłoszczelne obudowy. Dzięki temu sprzęt mógł stać się dużo bardziej
użyteczny. Przy odpowiednim smartfonie nie ma już obaw o uszkodzenie sprzętu
podczas zwykłej rozmowy w trakcie deszczu, samochody RC ze średniej i wyższej półki
w końcu mogły bezproblemowo przejeżdżać przez kałuże i piasek, a kamery
zewnętrzne do monitoringu przestały bać się opadów.

Narażenie na wodę czy pył nie jest jednak identyczne w każdej sytuacji. Niektóre
urządzenia co prawda wytrzymają zachlapanie czy korzystanie w trakcie deszczu, ale
“polegną” przy zanurzeniu. Inne można zanurzyć, a nawet swobodnie w nich pływać,
jednak strumień wody pod mocnym ciśnieniem może rozszczelnić obudowę.
Wodoszczelność i pyłoszczelność nie jest zerojedynkowa, dlatego trzeba było stworzyć
uniwersalną klasyfikację, która możliwie precyzyjnie określałaby wymagania, które
muszą spełnić poszczególni producenci.

Finalnie wodoszczelność urządzeń elektronicznych została ustandaryzowana, dzięki
czemu kupując dany sprzęt, możemy od razu zobaczyć jego deklarowaną wrażliwość
na zachlapanie, zalanie czy zapylenie. Określa się to normą IP (International
Protection, czasami można spotkać również rozwinięcie Ingress Protection). Zazwyczaj
normę IP kojarzymy ze smartfonami, jednak obejmuje ona cały wachlarz urządzeń – od
smartwatchy, przez aparaty fotograficzne, hulajnogi elektryczne, po bezprzewodowe
słuchawki.

Wodoodporność a wodoszczelność – różnice

Mimo że terminy “wodoodporność” i “wodoszczelność” są powszechnie uznawane za
synonimy, niosą delikatnie inne znaczenie. Wodoodporność to cecha, która oznacza, że
kontakt z wodą (w ściśle określonym w normie zakresie) nie sprawi, że dany przedmiot
przestanie działać czy straci swoje właściwości. Wodoszczelność to zaś cecha, która
sprawia, że sprzęt nie przepuszcza wody. W ten sposób np. jeansy mogą być
wodoodporne (zanurzone dalej będą takimi samymi jeansami, nie stracą żadnej swojej
cechy), jednak oczywiście nie będą wodoszczelne, ponieważ przepuszczają wodę.
Dobry smartwatch jest zaś jednocześnie wodoodporny i wodoszczelny – nie tylko działa
pomimo zanurzenia, ale również nie przepuszcza wody, nie pozwalając kroplom dostać
się do środka.

Norma IP – co oznacza

Ochronę w ramach normy IP określa się kodem złożonym z dwóch cyfr zwanych
cyframi charakterystycznymi. Pierwsza – od 0 do 6 – opisuje ochronę przed ciałami
stałymi i pyłem w dwie strony, to znaczy czy ciała stałe i pył mogą dostać się do
urządzenia (i w jakim stopniu) oraz w jaki sposób użytkownik może być zagrożony
przez sprzęt. Druga – od 0 do 9 – określa bezpośrednią ochronę przed wodą.

W ten sposób urządzenie spełniające wymogi normy IP 68 będzie:

  • zapewniało ochronę przed dostępem do części niebezpiecznych za pomocą drutu
    oraz pełną ochronę pyłoszczelną (pył nie dostaje się do środka obudowy) – cyfra 6
  • zapewniało pełną ochronę przed zanurzeniem w wodzie – cyfra 8

Takie urządzenie będzie w stanie pracować w wodzie na małych głębokościach –
niezależnie, czy to smartwatch mierzący nasze pływackie wyniki czy aparat z
wodoszczelną obudową.

Pamiętaj, że oznaczenia producenta określają deklarowaną pyłoszczelność i
wodoszczelność w momencie zakupu. Każde zarysowanie czy uszkodzenie obudowy
może skutkować obniżeniem właściwości sprzętu pod tym względem – trzeba o tym
pamiętać zwłaszcza w przypadku urządzeń, z których korzystamy często i w różnych
warunkach.

Oznaczenia zostały wyjaśnione w poniższych tabelach:

Norma IP – pierwsza cyfra

Cyfra:  Ochrona:
0 brak
1 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
wierzchem dłoni
ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 50
mm i większej
2 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
palcem
ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 12,5
mm i większej
3 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
narzędziem
ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 2,5
mm i większej
4 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
drutem
ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1
mm i większej
5 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
drutem
ochrona przed pyłem
6 ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
drutem
ochrona pyłoszczelna

Norma IP – druga cyfra

Cyfra:  Ochrona:
0  brak
1 ochrona przed padającymi kroplami wody
2 ochrona przed padającymi kroplami wody przy
wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w
każdą stronę
3 ochrona przed natryskiwaniem wodą pod dowolnym
kątem do 60° od pionu z każdej strony
4 ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku
5 ochrona przed strugą wody (12,5 l/min) laną na
obudowę z dowolnej strony
6 ochrona przed silną strugą wody (100 l/min) laną na
obudowę z dowolnej strony
7 ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w
wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej
wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów
niższych niż 0,85 m)
8 ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie
(obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach
uzgodnionych między producentem i użytkownikiem,
lecz surowszych niż według cyfry 7)
9 ochrona przed zalaniem silną strugą wody pod
ciśnieniem (80-100 bar i temp. +80°C) zgodnie z
normą DIN 40050

Norma IP – inne oznaczenia

Dodatkowo po dwóch opisanych wyżej cyfrach mogą pojawić się opcjonalne
oznaczenia:

Litera:  Ochrona:
A ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
wierzchem dłoni
B ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
palcem
C ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
narzędziem
D ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych
drutem

 

Litera: Wyjaśnienie: 
H aparaty wysokiego napięcia
M badania szkodliwych efektów wnikania wody, gdy
ruchome części urządzenia (np wirnik maszyny
wirującej) są w ruchu
S badania szkodliwych efektów wnikania wody, gdy
ruchome części urządzenia (np wirnik maszyny
wirującej) są nieruchome
W nadaje się do stosowania w określonych warunkach
pogodowych przy zapewnieniu dodatkowych
zabiegów lub środków ochrony