Jak zachować dobrą formę w podeszłym wieku?
Starzenie się to nieuchronny proces, który dotyka każdego. Do pewnego stopnia
można mu jednak zapobiegać – czy to poprzez właściwe odżywianie, ćwiczenia
fizyczne, stymulację intelektualną i unikanie niezdrowego trybu życia. Oczywiście
tempo starzenia i jego skutki są indywidualne dla każdego – zdarzają się przypadki 80-
latków, którym energii pozazdrościć może niejeden student.
Spora część seniorów po przejściu na emeryturę zamiast korzystać z wolnego czasu
niejako na własne życzenie wycofuje się z wszelkiej aktywności. Z dynamicznej,
pomysłowej i kreatywnej osoby w kilka tygodni starszy członek rodziny – niezależnie,
czy to dziadek, babcia, rodzic, wujek czy ktokolwiek inny – zamienia się w statycznego
“kanapowicza”. W wielu sytuacjach podejście to wynika nie tylko z mentalności, ale
również z ogólnego stanu zdrowia, który uniemożliwia prowadzenie aktywnego trybu
życia.
Niezależnie jak czują się nasi znajomi seniorzy, warto zapewnić im wsparcie psychiczne
i chociaż w małym stopniu pomóc w zachowaniu aktywności. Brak bodźców prowadzi
do regresji – czasem wystarczy odrobina dobrej woli, by dziadek czy babcia przeżyli
“drugą młodość” nawet w podeszłym wieku!
By utrzymać formę i cieszyć się życiem należy zachować zarówno intelektualną, jak i
fizyczną aktywność. Poniżej prezentujemy różne pomysły, które można zaproponować
znajomym seniorom, by długoterminowo poprawić ich samopoczucie.
Nauka języka dla seniorów
Trudno o bardziej rozwijającą aktywność niż nauka nowego języka. Ma ono ogromne,
niezaprzeczalne plusy:
- ćwiczy pamięć – nauka języka wymaga zapamiętania wielu słów – ich brzmienia,
pisowni, znaczenia i budowy powiązanych konstrukcji gramatycznych. Nauka
języka “zmusza” umysł do dużej i przede wszystkim regularnej aktywności, co
zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przekłada się na wszystkie inne dziedziny
życia. - pozwala lepiej zrozumieć kulturę danego kraju – język to nie tylko słowa, to
tysiące lat historii. Z tego powodu znajomość języka pozwala poznać i zrozumieć
literaturę, architekturę czy sztukę wybranego kraju. Na poszerzanie kulturowych
horyzontów nigdy nie jest za późno!
Oczywiście nauka nowego języka to ogromne wyzwanie, które wymaga gigantycznego
samozaparcia, dyscypliny i poświęconego czasu. Im jesteśmy starsi, tym teoretycznie
mamy pod tym względem trudniej – największe zdolności pod względem
lingwistycznym mają małe dzieci, które “w lot” nabywają nowe konstrukcje i słowa. Na
całym świecie miliony starszych ludzi udowadnia jednak, że nauczenie się nowego
języka nie jest zarezerwowane wyłącznie dla młodych!
Gry planszowe, karciane i inne aktywności
umysłowe
Szachy
Szachy to królowa – a może hetman? – gier planszowych. Ta licząca ponad tysiąc lat
gra to wspaniała intelektualna rozrywka, która jak żadna inna wspiera zdolności
logiczne. Przede wszystkim to gra, która perfekcyjnie nadaje się dla osób w każdym
wieku, a próg wejścia jest bardzo niski. Szachy są wyzwaniem zwanym “easy to learn,
hard to master” – proste zasady sprawiają, że rozpoczęcie gry i wejście na podstawowy
poziom umiejętności są bardzo łatwe, a schody zaczynają się dopiero na wyższych
poziomach.
Szachy z uwagi na swoją wieloletnią popularność dysponują ogromną dawką wiedzy w
postaci książek, zapisów partii czy filmów instruktażowych – wystarczy tylko ją
przyswoić i wykorzystać.
Scrabble i inne gry językowe
Rozbudowują słownictwo, wymagają taktycznego myślenia i nie zajmują dużo czasu –
takie są właśnie gry oparte o budowanie słów. Świetnie rozwijają językowo oraz
strategicznie. Dzięki prostym zasadom rozgrywka nie jest trudna, ale czasem potrafi
być prawdziwym wyzwaniem.
Gry karciane
Od jednoosobowego pasjansa po tysiąca, brydża, blackjacka czy makao. Gry karciane
nie wymagają miejsca, specjalistycznego sprzętu ani lat nauki – wystarczy wyjąć talię
kart i grać, wybierając z wielu dostępnych opcji. Gry karciane to wspaniała towarzyska
rozrywka, która zapewnia wiele godzin wieloosobowej zabawy. W zależności od doboru
gry możemy wybrać rodzaj bardziej nastawiony na czynnik losowy lub premiujący
strategiczne myślenie.
Sudoku
Wspaniała intelektualna rozrywka, która popularność zdobyła dopiero w ostatnich
dziesięcioleciach. W Polsce wcześniej znana była pod nazwą “dziewięć na dziewięć” i
polega na uzupełnianiu cyfr (1-9) w komórkach w taki sposób, by nie powtarzały się
zarówno w poziomym rzędzie, jak i pionowej kolumnie. W zależności od podstawowego
ustawienia i doboru cyfr rozwiązywanie sudoku może zająć od kilku minut do nawet
kilku godzin.
Krzyżówki
Krzyżówki to jedna z ulubionych rozrywek seniorów na całym świecie. Dostępne w
wielu wariantach – od panoramicznych po trudniejsze “jolki”, w których odgadnięcie
hasła to dopiero początek, a prawdziwym wyzwaniem jest znalezienie dla niego
miejsca na planszy. Krzyżówki są doskonałym sposobem na ćwiczenie pamięci,
poszerzanie wiedzy ogólnej i w konsekwencji zachowywanie dobrej umysłowej formy.
Aktywność fizyczna dla seniora
Aktywność fizyczna również jest kluczowa w utrzymaniu dobrego samopoczucia i
pozytywnego myślenia – i to w każdym wieku. Ogromne znaczenie ma także dla
seniorów – aktywność dobrze dopasowana do wieku oraz ogólnego stanu zdrowia danej
osoby zapobiega całemu szeregowi chorób i innych dolegliwości. Ćwiczenia fizyczne do
pewnego stopnia chronią przed chorobami sercowo-naczyniowymi, udarami,
chorobami gastrycznymi, otępieniem, depresją, schorzeniami mięśni i kości, czy – w
przypadku wyjątkowo siedzącego trybu życia – odleżynami.
Warto pamiętać, że o ile aktywność sportowa jest niezbędna dla zachowania zdrowia,
należy odpowiednio dozować jej ilość i przede wszystkim intensywność. Organizm
seniora regeneruje się znacznie wolniej, przez co nadmierne forsowanie się może mieć
negatywny wpływ na kondycję całego ciała.
Nordic walking
Chodzenie z kijkami, czyli nordic walking to doskonały sposób na utrzymanie
aktywnego, pełnego ruchu stylu życia. Popularne “kijki” zapewniają pełną dowolność –
możemy robić kilkusetmetrowe spacery lub wyruszać w wielokilometrowe trasy. Kije
do nordic walking są wykonane ze specjalnego tworzywa, dzięki czemu są bardzo
lekkie. Mimo wyjątkowo niskiej wagi kije do nordic walking znacznie ułatwiają
pokonywanie kolejnych metrów, zapewniając lepszą stabilizację i odciążając nogi oraz
kręgosłup podczas chodzenia. Nordic walking to taki “spacer na sterydach”, zbierający
bardzo wiele zalet – nie zapominajmy, że nawet krótka piesza wycieczka doskonale
dotlenia organizm.
Pilates
Równie dobrze można ćwiczyć w domowym zaciszu. Świetnym wyborem będzie na
przykład pilates, który nie jest zbyt wymagającą formą aktywności, jednak oferuje
bardzo wiele zdrowotnych benefitów. Więcej o pilates można poczytać w osobnym
artykule: Pilates – co to jest? Jak zacząć ćwiczyć?
Jazda na rowerze
Jazda na rowerze to klasyczna sportowa aktywność, która pomimo szeregu plusów nie
obciąża ciała (zwłaszcza stawów i układu krążenia) tak, jak na przykład bieganie.
Poza niezaprzeczalnymi plusami zdrowotnymi jazda na rowerze służy również jako
idealny pretekst do krajoznawczej wycieczki po okolicy – pozwala na “zaktualizowanie
danych”, zobaczenie, co zmieniło się w danym rejonie na przestrzeni ostatnich
miesięcy czy tygodni.
Jeżeli pogoda, stan zdrowia czy cokolwiek innego nie pozwala na rowerową wycieczkę,
dobrym pomysłem może być zakup rowerka stacjonarnego. Rower zazwyczaj oferuje
możliwość pełnego dostosowania ustawień, jak na przykład oporu pedałów, dzięki
czemu jazda na nim jest łatwiejsza, niż wycieczka “w teren”. Taki rower można ustawić
na przykład przed telewizorem, łącząc trening z oglądaniem filmu, ulubionego serialu
czy serwisu informacyjnego. W trakcie luźnej jazdy na stacjonarnym rowerku można
również czytać, słuchać radia czy muzyki – to prawdziwie multimedialne sportowe
doświadczenie.
Pływanie
Aktywność, która ze wszystkich sportów prawdopodobnie najbardziej wszechstronnie
rozwija ciało. Już krótka sesja w wodzie aktywuje grupy mięśni, które zazwyczaj nie są
zbyt zaangażowane podczas codziennego funkcjonowania (a na pewno nie w takim
stopniu), do tego poprawia kondycję, koordynację ruchową czy ukrwienie.
Taniec
A co ze starym, dobrym tańcem? Jest perfekcyjny jako sposób na utrzymanie formy!
Ogromna gama dostępnych rodzajów tańca sprawia, że każdy senior dobierze coś do
własnych predyspozycji, formy i upodobań. Tango, foxtrot, walc angielski, walc
wiedeński, foxtrot, a może latynoamerykańskie zumba czy rumba? Do wyboru, do
koloru!
Joga
Joga przybyła z Indii, a jej początki sięgają wielu tysięcy lat wstecz. Od tego czasu
wielokrotnie ewoluowała – można ją traktować jako system filozoficzny, jednak w
zachodnim świecie najczęściej bierze się pod uwagę jogę jako zestaw ćwiczeń, które
pozytywnie wpływają na umysł i ciało – przede wszystkim relaksują i wspomagają
koncentrację.
Senior a internet
Starsi ludzie często unikają wszelkich elektronicznych aktywności, zwłaszcza tych
związanych z komputerami i internetem. Wbrew pozorom, dzięki ogromnemu
rozwojowi przyjaznych systemów i ułatwień, obsługa komputera przy odrobinie dobrej
woli nie powinna sprawić seniorowi specjalnych problemów. Sama nauka obsługi
komputera to już wartościowy bodziec do samorozwoju. Ekran komputera to dziś tak
naprawdę ekran na świat – odrzucanie postępu technologicznego to dobrowolne
skazywanie się na odcięcie od wielu przydatnych informacji.
Przede wszystkim każda z powyższych aktywności ma w globalnej Sieci ogromną
społeczność, która udzieli potrzebnego wsparcia – niezależnie, czy to nauka języka, czy
jakiekolwiek gry, w internecie gromadzą się ludzie o podobnych zainteresowaniach. To
również gigantyczne źródło przeróżnych pomocy naukowych, artykułów
publicystycznych, stron rozrywkowych, portali społecznościowych (może warto
odnowić kontakty ze znajomymi sprzed wielu lat?) i sklepów internetowych.
Pamiętajmy jednak, że o ile cyfrowe okno na świat ma ogromne plusy, może być
również źródłem wielu potencjalnych zagrożeń. Dlatego wprowadzanie seniora w świat
globalnej sieci powinno być stopniowe i systematyczne.
