Co to jest koło dwumasowe? Do czego służy dwumasa?
Koło dwumasowe występuje w wielu samochodach i jest elementem odpowiedzialnym
za pochłanianie drgań silnika, aby jazda była przyjemniejsza. To jeden z droższych
podzespołów do naprawy w samochodzie w razie awarii, dlatego warto wiedzieć, jak
zapobiegać jego zużyciu. Czym dokładnie jest dwumasa i do czego służy? Sprawdź!
Co to jest koło dwumasowe?
Koło dwumasowe to stosunkowo nowy element w mechanice. Zaczęło być
wprowadzone na początku lat 90., w wyniku najnowszych osiągnięć technologicznych
w sektorze samochodowym. Silniki ewoluowały, a producenci zaczęli tworzyć pojazdy o
jeszcze większej mocy. Pojawił się jednak problem: większa moc silnika generowała
większy hałas, szczególnie podczas jazdy na niskich obrotach. Aby jazda i zmiana
biegów była płynna i wygodna, system bezwładnościowego koła zamachowego został
poddany pewnym zmianom. Zrezygnowano z mocowania solidnego konwencjonalnego
koła zamachowego na rzecz koła zamachowego zwanego dwumasą. To właśnie ten
element pojazdu zawiera elastyczny system tłumienia, który jest odpowiedzialny za
pochłanianie drgań skrętnych, które generowane są w silniku i które wpływają na
komfort jazdy.
Jak zbudowane jest i jak działa koło dwumasowe?
Koła dwumasowe złożone są z dwóch części, czyli z dwóch mas: wtórnej i pierwotnej.
Pierwsza z nich obraca się w sposób komplementarny do silnika. Druga część obraca
się jednak w sposób dopełniający do skrzyni biegów, a połączenie między obydwoma
częściami odbywa się za pomocą łożyska lub tulei. To dzięki tym częściom masy mogą
się przemieszczać względem siebie. Zastosowanie dwumasy jest szczególnie
rozpowszechnione wśród modeli samochodów z silnikami wysokoprężnymi i
benzynowymi.
Masa pierwotna jest stale połączona z wałem korbowym. Podczas gdy silnik
samochodu wytwarza wibracje obrotowe w wale korbowym i kole zamachowym, ze
względu na brak ciągłości procesu spalania, dwumasowe koło jest odpowiedzialne za
zapobieganie przenoszeniu tych drgań na resztę układu napędowego. To dzięki temu
elementowi zmniejsza się hałas i grzechotanie, a także drgania samochodu. Cały
system tłumienia drgań złożony jest ze sprężyn łukowych, które funkcjonują w
ślizgach. Aby zredukować zużycie sprężyn i ślizgów, wnętrze tej drugiej części
wypełnione jest specjalnym smarem. Koła dwumasowe wyprodukowane w najnowszej
technologii zamiast sprężyn łukowych mają sprężyny piórowe, które amortyzują
wibracje w jeszcze szerszym zakresie obrotów.
Jak najprościej można opisać działanie dwumasy? Kiedy masa wtórna obraca się
względem pierwotnej, następuje ściskanie znajdujących się pomiędzy nimi sprężyn
łukowych. Dzięki temu redukowane są drgania. Cały ten system sprawia, że jazda jest
płynniejsza i wygodniejsza, a zmiana biegów o wiele lżejsza. Obecność koła
dwumasowego ma też swoje wady związane z awariami, jakie ten system generuje, a
przede wszystkim dość wysokimi kosztami jego napraw.
Jakie są objawy zużytego koła dwumasowego?
Dwumasa poprawia płynność jazdy, ale jest też podatna na uszkodzenia. Części, które
ją tworzą, ulegają znacznemu zużyciu z powodu ogromnych prędkości tarcia. Typowym
objawem zużytego koła dwumasowego jest odczuwanie wibracji. Poza tym kierujący
samochodem może spodziewać się, że dwumasa wymaga naprawy, gdy:
- słyszy stuki oraz hałas podczas odpalania i gaszenia silnika,
- odczuwa szarpanie przy ruszaniu oraz drgania z komory silnika podczas postoju
na tzw. luzie, - zmiana biegów następuje z trudnością,
- słyszy stukot w czasie dynamicznego przyspieszania na niskich obrotach.
Objawy uszkodzenia dwumasy są bardzo podobne w przypadku skrzyni manualnej i
automatycznej.
Zużycie koła dwumasowego można zdiagnozować przez:
- Dźwięk metalowej grzechotki: zwykle występuje, gdy silnik pracuje i znajduje się
w położeniu neutralnym, a następnie zanika, gdy sprzęgło jest wciśnięte. - Wibracje silnika: praca silnika na biegu jałowym jest niezrównoważona. Drgania te
wpływają również na dźwignię zmiany biegów. Można zauważyć, że wibruje ona
bardziej niż to konieczne. Można to pomylić z awarią wtryskiwacza, ponieważ skok
lub drgania silnika są podobne i w niektórych modelach nie zanikają aż do
osiągnięcia pewnych prędkości i obrotów silnika. - Jazdę na 5 lub 6 biegu: należy na jednym z tych biegów osiągnąć prędkością
obrotową ok. 1200-1500 obrotów/minutę i wcisnąć pedału gazu do podłogi.
Występujące wówczas stuki i szarpanie będą oznaką tego, że koło dwumasowe
jest uszkodzone.
Należy pamiętać, że każda oznaka zużycia dwumasy wymaga niezwłocznego udania
się do warsztatu samochodowego. Tylko profesjonalny mechanik po przeglądzie auta
jest w stanie prawidłowo zdiagnozować usterkę i właściwie ją wyeliminować. Jazda z
uszkodzonym kołem dwumasowym jest niebezpieczna. Poza tym bardzo przyczynia się
po powstawania awarii innych podzespołów. W efekcie nadmiernych drgań może
nastąpić zużycie skrzyni biegów lub dojść do pęknięcia wału korbowego silnika. Takie
uszkodzenia generują już konieczność poważnych napraw i pokrycia dużych kosztów.
Jak zapobiegać uszkodzeniom dwumasy?
Ogólnie przyjmuje się, że nowe koło dwumasowe zużyje się po przejechaniu około 150
000-200 000 kilometrów. Oczywiście wartość ta jest orientacyjna, ponieważ wiele
zależy od sposobu praktykowanej jazdy oraz modelu samochodu. Czasami wymianie
podlegają dwumasy w autach, którymi przejechano 70 000 km lub mniej. Nie ma
sztywnych ram, kiedy element ten wymaga wymiany, aczkolwiek można zadbać o to,
aby zapobiegać jego uszkodzeniom.
Jesteś świeżo po wymianie koła dwumasowego? A może chcesz zadbać o swój nowy
samochód, by uniknąć szybkiej naprawy dwumasy? Istnieje szereg nawyków, które
możesz wdrożyć, aby uniknąć przedwczesnej awarii tej części.
Koło dwumasowe – o czym warto pamiętać?
- Koło dwumasowe najmocniej pracuje przy niskich obrotach, ale z dużym
momentem obrotowym. To znaczy, gdy na przykład wjeżdżasz pod górę na
wysokich biegach lub gdy, aby zaoszczędzić paliwo, wciskasz pełny gaz, aby
nabrać prędkości bez zmiany biegów. - Wszelkie modyfikacje, w których podkręca się moc silnika, sprawiają, że pracuje
on ciężej. Dzieje się tak zwłaszcza gdy do zmian nie zostaną dostosowane
pozostałe komponenty. Nawet gdy te modyfikacje nie wykraczają poza rozsądne
granice mechaniki samochodowej, będą zwiększać zużycie dwumasy. - Trzeba też zwracać uwagę na zbyt szybkie zwalnianie pedału sprzęgła. Cierpi na
tym nie tylko koło dwumasowe, ale także samo sprzęgło, silnik i inne części.
Zwolnij sprzęgło delikatnie i w odpowiednim momencie. Jednocześnie nie należy
też popełnić błędu jazdy na pół sprzęgle lub puszczania go późno, gdy obroty
silnika już zbyt mocno spadły, przez co sprzęgło działa, aby je odzyskać.
Aby zadbać o dwumasę, zaleca się uruchomienie silnika ze wciśniętym sprzęgłem.
Poza tym ważne jest, aby dokonywać zmian biegów we właściwym czasie. Ich szybka
zmiana przy niskich obrotach lub osiągnięcie nadmiernej prędkości obrotowej silnika
przy zbyt niskim biegu może przyczynić się do przyspieszonego zużycia koła
dwumasowego i uszkodzenia tego ważnego elementu silnika.
Dwumasa może również ulec uszkodzeniu w wyniku przegrzania lub nadmiernego
rozciągnięcia tarczy sprzęgła. Jeśli więc zauważysz coś dziwnego w sprzęgle, warto to
od razu sprawdzić. Dobra diagnoza mechanika może uchronić twój pojazd przed
wymianą koła dwumasowego.
Ile kosztuje naprawa uszkodzonej dwumasy?
Awaria koła dwumasowego jest zazwyczaj bardzo kosztowna, ponieważ wraz z
wymianą tej części najczęściej należy wymienić również sprzęgło. Wymiana całego
zespołu w warsztacie samochodowym wraz z zakupem nowych elementów może
kosztować od kilkuset złotych do nawet kilku tysięcy. Wszystko zależy od modelu
samochodu. W nowszych samochodach klasy średniej oryginalna część kosztuje ok.
2000 zł. W autach klasy wyższej oraz typu SUV ceny te mogą być nawet dwa razy
wyższe. Do tego należy doliczyć koszty zakupu innych części oraz zapłatę za
robociznę. Niektórzy decydują się na zakup zamienników, aczkolwiek ich jakość nie
zawsze gwarantuje, że dobrze i przede wszystkim na długo spełnią swoją funkcję.
Dlatego lepiej zapobiegać awariom i dbać o swój pojazd.
