Metoda Montessori zyskuje coraz większą popularność wśród rodziców pragnących zapewnić swoim dzieciom rozwój w atmosferze wolności i szacunku. Jej twórczyni, Maria Montessori, wierzyła, że dzieci mają naturalną potrzebę poznawania świata poprzez samodzielną zabawę i eksperymentowanie. Stworzyła więc filozofię edukacji opartą na tych przekonaniach. Jak jednak wprowadzić tę filozofię do domu, nie mając specjalistycznych materiałów?
Podstawy metody Montessori
Maria Montessori była lekarką i pedagogiem, która obserwowała rozwój dzieci z różnych środowisk. Zauważyła, że maluchy mają naturalną tendencję do zabawy i nauki – lubią powtarzać czynności, ćwiczyć nowe umiejętności i poznawać otaczający je świat. Według Montessori kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka jest przygotowanie odpowiedniego środowiska edukacyjnego, które będzie wspierać i stymulować te naturalne skłonności.
Najważniejsze zasady
- swoboda wyboru aktywności zgodnie z aktualnymi zainteresowaniami
- cierpliwe, bierne towarzyszenie dziecku bez ingerencji i poprawiania
- uboga, ale dobrej jakości stymulacja zmysłów – niewiele zabawek, za to angażujących
Kolejną ważną zasadą jest traktowanie dziecka z szacunkiem i powagą – pozwalanie mu na wykonywanie czynności samodzielnie, bez niepotrzebnej pomocy. Buduje to pewność siebie i motywację do działania.
Przygotowanie domu w stylu Montessori
Aby stworzyć domowe środowisko edukacyjne zgodne z założeniami pedagogiki Marii Montessori, należy przede wszystkim wydzielić przestrzeń przeznaczoną wyłącznie na zabawę i naukę dziecka. Powinna to być jasna sala z dużą ilością światła dziennego, bez rozpraszających uwagę dekoracji. Może być to osobny pokój lub kącik w istniejącym pomieszczeniu. Meble powinny być bezpieczne, ale dopasowane do wzrostu malucha, co ułatwi samodzielne korzystanie z zasobów pokoju.
Elementy wyposażenia
- niskie półki i szafki na wysokości dziecka
- koszyki, tace i pudełka do przechowywania i prezentowania materiałów
- lekki dywan i poduszki do siedzenia na podłodze
- stoliki i krzesła, które można łatwo przestawiać
Dobrze jest też wprowadzić kąciki tematyczne, np. sensoryczny z materiałami o różnych fakturach, konstrukcyjny z klockami, czy czytelniczy z książeczkami i poduszkami. Zachęcają one do samodzielnej aktywności i skupienia na danym rodzaju zabawy. Warto pamiętać o umiarkowanej ilości zabawek, rotowaniu materiałami oraz wprowadzaniu nowości stopniowo.
Zabawa w duchu Montessori
Rozwój dziecka można stymulować, nie mając gotowych, drogich pomocy dydaktycznych. Wystarczy stworzyć warunki do swobodnej zabawy, obserwować zainteresowania malucha i dostarczać mu odpowiednich materiałów z otoczenia. Oto kilka pomysłów inspirowanych metodą Montessori:
- lepienie z ciasta solnego, mąki, plasteliny lub naturalnej gliny
- przelewanie wody lub fasoli z dzbanka do szklanek lub miseczek
- segregowanie guzików lub kasztanów według koloru czy wielkości
- układanie wieży z pudełek lub rolek po papierze toaletowym
Pozwól dziecku powtarzać ulubione czynności i bawić się w swoim tempie. Bądź obok, ale nie ingeruj ani nie poprawiaj. Stopniowo wprowadzaj nowe materiały i obserwuj reakcje. Zachęcaj do sprzątania po skończonej zabawie.
Korzyści metody
Stosowanie zasad Montessori w domu przynosi wiele korzyści. Przede wszystkim wzmacnia więź rodzica z dzieckiem poprzez wspólną zabawę i obserwację jego rozwoju. Ponadto rozwija samodzielność, kreatywność i pewność siebie u maluchów. Stymuluje też zdolności poznawcze m.in. poprzez ćwiczenie koncentracji. Co równie ważne, uczy szacunku do otoczenia i odpowiedzialności.
Podsumowanie
Choć metoda Montessori kojarzy się z drogimi, drewnianymi zestawami, jej ideały można z powodzeniem wcielać w życie w domu bez specjalistycznych materiałów. Kluczowe jest dostosowanie otoczenia i podejścia do rozwojowych potrzeb dziecka. Dając dziecku wolność wyboru i samodzielność działania, zapewniamy mu harmonijny wzrost. Dodatkowo zacieśniamy więź z maluchem i mamy okazję podziwiać jego rozwój.
