Na co zwracać uwagę przy doborze ozdobnych roślin? Jak zaaranżować ogród?
Własny ogród stwarza ogromne możliwości aranżacyjne. Możemy urządzić go w
dokładnie takim stylu, na który mamy ochotę. Przydomowy ogród może być cieszącym
oko azylem pełnym ozdobnych roślin. Inni zaprojektują ogród do roli źródła
organicznych owoców i warzyw, które wzbogacą nasze talerze o produkty określane
prawdziwym “bio”. Jeszcze inni zdecydują się na ogród jako centrum wydarzeń
towarzyskich, w których kluczową rolę odegra grill i miejsca do siedzenia dla rodziny i
znajomych. Fragment ogrodu możemy przeznaczyć także na mały kącik zabaw na
świeżym powietrzu dla dzieci – budowa piaskownicy nie jest wielkim przedsięwzięciem,
a zapewni maluchowi setki godzin rozwijającej zabawy.
Najprawdopodobniej w rzeczywistości ogród stanie się miksem wszystkich
przedstawionych powyżej rozwiązań wraz z dodatkiem kilku innych – nie musimy
przecież ograniczać się do jednej wizji. Nieważne na co się zdecydujemy, w każdej z
wersji w ogrodzie zapewne znajdą się jego nieodłączne elementy, czyli przeróżne
rośliny.
Abstrachując od najbardziej oczywistej, czyli ozdobnej roli roślin w ogrodzie, te
spełniają również wiele innych mniej ewidentnych funkcji. Rośliny sprawiają, że
oddycha nam się lepiej, ale to dopiero początek. Osłaniają nas także od oczu sąsiadów
i przechodniów, do pewnego stopnia wytłumiają dźwięki otoczenia, a przede wszystkim
cieszą zmysły, pozwalając na głęboki relaks i medytację we własnych – naturalnych –
warunkach.
Rośliny ozdobne do ogrodu – jak wybrać?
Zanim przejdziemy do opisu propozycji różnych roślin do ogrodu, pamiętajmy, że
każdy gatunek ma swoje wymagania co do zakwaszenia gleby, nasłonecznienia,
częstotliwości podlewania, a także różną wrażliwość na choroby. Warto zwrócić uwagę
nawet na takie aspekty, jak odgrodzenie od wiatru – jeżeli nasz ogród znajduje się w
wietrznym rejonie i nie jest w efektywny sposób osłonięty, rośliny o słabszej strukturze
łodyg mogą zwyczajnie zacząć się łamać.
Polska znajduje się w umiarkowanej strefie klimatycznej – w skali kraju można wyróżnić
jeszcze 5 stref wewnętrznych, ale nie jest do aż tak istotne. Oznacza to, że duża część
roślin będzie dobrze znosić posadzenie w ogrodzie, zwłaszcza przy znanej z ostatnich
lat tendencji do lekkich zim z minimalną ilością śniegu. Mimo to długotrwały spadek
temperatur w okresie jesienno-zimowym sprawia, że gatunki ciepłolubne, a zwłaszcza
tropikalne nie będą w stanie przetrwać w naszym klimacie.
Z tego powodu na przykład rośliny mięsożerne nie będą najlepszym pomysłem do
ogrodu, choć teoretycznie przy dużym zaangażowaniu i zapewnieniu odpowiednich
warunków istnieje szansa, że przetrwają zimę, pod warunkiem, że nie była mroźna.
Oczywiście zawsze można po zakończeniu lata po prostu “przesiedlić” muchołówkę czy
rosiczkę do domu, jeżeli na dworze będzie dla niej zbyt zimno.
Krzewy ozdobne do ogrodu
W większości ogrodów pojawiają się krzewy. Duża część gatunków jest bardzo prosta w
pielęgnacji, nie ma wysokich wymagań dotyczących gleby, a przy tym doskonale
spełnia rolę ładnej ozdoby w ogrodzie. Krzewy takie jak bukszpan, czarny bez czy
kosodrzewina często wykorzystywane są także jako baza do postawienia żywopłotu.
Forsycja (pośrednia lub zwisająca)
Przepiękny krzew, którego kwitnienie niechybnie oznacza początek wiosny. Forsycja
dobrze znosi zimy, chociaż z uwagi na płytkie zakorzenienie lepiej nie wystawiać jej na
regularne działanie silnego wiatru. Jej żółte kwiaty rozświetlą ogród, a ona sama nie
wymaga dużej troski ze strony gospodarza – z uwagi na tendencję do szybkiego
rozrostu powinno się forsycję przynajmniej raz w roku przyciąć.
Hortensja ogrodowa
Kolor jej kwiatów zależy od parametrów gleby, w której rośnie hortensja ogrodowa –
mogą być na przykład niebieskie, różowe, a nawet fioletowe. Nie jest bardzo wrażliwa,
jednak niesamowity wygląd generuje pewne wymagania – hortensja powinna być
nawożona zazwyczaj 2-4 razy w roku i wymaga dobrego nawodnienia, przez co w
okresach letnich upałów będziemy musieli ją podlewać.
Ligustr pospolity
Zdecydowanie najpopularniejsza roślina do żywopłotów, ale będzie też dobrym
wyborem jako “samodzielny” krzew. Ligustr w typowych polskich warunkach jest
niemal niezniszczalny – ma bardzo małe wymagania pod każdym względem i nie
dopomina się pielęgnacji, chociaż oczywiście trzeba go raz na jakiś czas przyciąć.
Kwitnie w okresie wakacyjnym.
Tawuła wczesna
Krzew o bardzo wyrazistych, białych kwiatach. Kwitnie zazwyczaj późną wiosną. Nie
charakteryzuje się wielkimi potrzebami poza koniecznością corocznego przycinania –
jest wytrzymała na mróz czy zanieczyszczenia. W dobrych warunkach dorośnie niemal
do dwóch metrów wysokości.
Hibiskus
Mniej popularny, choć bardzo ładny krzew do ogrodu. Hibiskus jako nazwa zbiorcza
oznacza ponad 200 gatunków, wśród których najpopularniejsza do ogrodu wydaje się
ketmia syryjską. Realnie dorasta do nieco ponad jednego metra wysokości, chociaż w
dobrych warunkach może osiągnąć dwa metry, a nawet nieco więcej. Największą “siłą”
hibiskusa są jego rozłożyste, duże kwiaty o intensywnej barwie. Roślina kwitnie
zazwyczaj w drugiej połowie roku, dzięki czemu łącząc ją z krzewami kwitnącymi
wcześniej możemy cieszyć się kolorowym ogrodem przez wiele miesięcy. Niestety
ketmia syryjska wymaga dużej atencji – podlewania i nawożenia, a w trakcie mroźnych
zim należy ją przykryć, jeśli ma dotrwać do kolejnego roku.
Drzewa do ogrodu
Jeżeli pozwala na to miejsce, ogród można wzbogacić także o drzewa.
Wiśnia
Drzewo owocowe, które dostarczy nam nie tylko cienia, ale również słodko-cierpkich
owoców. Nie jest specjalnie wymagające, jednak będzie oczekiwało trochę pielęgnacji,
to znaczy nawożenia i przycinania. Wiśnie przyciągają ptaki – zwłaszcza szpaki, więc
decydując się na to drzewo, musimy liczyć się w lecie z ich towarzystwem. Z
zebranych z drzewa wiśni możemy zrobić ogromną gamę posiłków i kulinarnych
składników – od dżemu, przez sok do herbaty, po rozgrzewającą nalewkę na zimowe
wieczory.
Magnolia
Magnolie to grupa wielu roślin – magnolia może być drzewem lub krzewem. Ich
charakterystyczną cechą jest zapach, który roztaczają oraz zjawiskowy wygląd.
Zazwyczaj nie powinno się ich przycinać poza usuwaniem ewidentnie uszkodzonych
gałązek. W naszym klimacie warto także zainteresować się magnolią gwiaździstą i
magnolią japońską – są one bardzo odporne na niskie temperatury.
Surmia bigoniowa
Mało wymagające i przy tym bardzo ładne drzewo ozdobne, które uzupełni ogrodową
florę. Rozłożyste gałęzie i “łysa” łodyga sprawiają, że surmia bigoniowa zdecydowanie
wyróżnia się wśród innych roślin ogrodowych. Po latach dorasta do 7-10 metrów
wysokości, ma też tendencję do ekspansji na szerokość, dlatego musimy wziąć to pod
uwagę, jeżeli zdecydujemy się na to drzewo.
Orzech włoski
Lubi ciepło i światło, ma szeroką koronę, która zaczyna rosnąć na małej wysokości od
podłoża. Nada się zwłaszcza, jeśli szukamy drzewa mającego zapewnić w ogrodzie
trochę cienia. Niestety orzech potrafi rozrastać się bardzo szybko, więc żeby go
okiełznać, będzie wymagał przycinania. Oprócz cienia drzewo to – oczywiście –
dostarczy nam także smacznych i zdrowych orzechów.
Jodła
Zdecydowanie najpopularniejszym drzewem jodłowym w ogrodach jest jodła
koreańska. Docelowo może mieć nawet kilkadziesiąt metrów wysokości, chociaż to
proces, który zajmie kilka dekad. Jej gęste igliwie wspaniale ozdabia ogród, a z uwagi
na wiele miejsca do schowania się, jodła przyciąga komarożerne pająki. Z uwagi na
swoje “zamiłowanie” do wilgoci w powietrzu drzewko to będzie świetnie czuło się w
towarzystwie ogrodowego oczka wodnego.
Większość gatunków drzew liściastych w porze jesiennej zaczyna zrzucać liście, co
może nie jest specjalnie atrakcyjne wizualnie, ale wpływa korzystnie na odporność
rośliny na zanieczyszczenia. W przypadku drzew iglastych, takich jak jodła, wrażliwość
na spaliny i smog jest nieco większa, o czym warto pamiętać – nie tracą one igieł w
okresie zimowym.
Kwiaty ozdobne do ogrodu
Obowiązkowym elementem na każdej działce czy w ogrodzie są również byliny –
wieloletnie rośliny, które zwiększają różnorodność wizualną, a przy tym zazwyczaj są
długowieczne i nie wymagają dużych nakładów wysiłku i czasu. Byliny są mniejsze od
krzewów.
Piwonia
W Polsce najczęściej spotyka się piwonie chińskie i piwonie lekarskie. Kwitnie typowo
na początku wakacji lub kilka tygodni wcześniej. Niestety wymaga odpowiedniej gleby i
przede wszystkim regularnego podlewania, odwdzięcza się jednak niezwykle
efektownymi kwiatami – piwonia to prawdziwa gwiazda wielu ogrodów.
Piwonia lekarska wykazuje w określonych warunkach pewne prozdrowotne właściwości
– stosuje się zwłaszcza napar z piwonii lekarskiej, wymaga to jednak konsultacji z
lekarzem.
Juka karolińska
Strzelista łodyga i zachwycające białe kwiaty – to główne cechy juki ogrodowej.
Teoretycznie jest dość kapryśna, ale mimo to przetrwa nawet mroźne zimy, często nie
tracąc nawet liści – najważniejszym wymogiem juki jest wystawienie na słońce. Cienka
łodyga sprawia, że juka zakorzenia się głęboko i bardzo źle znosi przesadzanie.
Funkia
Zwana także hostą. Jej największą siłą są duże, rozłożyste liście, dzięki czemu funkia
jest bardzo często spotykana w polskich ogrodach. Wymaga delikatnej konserwacji na
zimę – przygotowania gleby i usunięcia martwych fragmentów. Funkia źle znosi
nadmiar wody i nadmierne nasłonecznienie, chociaż jest dość wytrzymała i mało
wymagająca. Jej śmiertelnym wrogiem jest niestety ślimak.
Rośliny miododajne w ogrodzie
Możemy także zdecydować się na tak zwane rośliny miododajne do ogrodu, czyli w
dużym uproszczeniu rośliny, które docenią okoliczne pszczoły. Rośliny takie jak facelia,
rudbekia, aster dostarczą tym pożytecznym owadom nektaru lub pyłku (w zależności
od rośliny – czasem jednego i drugiego), które zapewnią im pożywienie (pyłek) i
sprawią, że te będą miały surowiec do produkcji miodu (nektar). Jeżeli mamy
możliwość posadzenia w ogrodzie drzewa, pomożemy pszczołom w uzyskaniu także
miodu spadziowego. Wystarczy zasadzić modrzew, sosnę czy buk. Niektóre
przedstawione powyżej rośliny należą do kategorii miododajnych – na przykład ligustr
czy drzewo wiśniowe.
Domek dla owadów
Jeśli mamy ochotę być jeszcze bardziej eko, świetnym uzupełnieniem takich roślin
będzie specjalny domek dla owadów. Można go kupić lub wykonać samemu. Takie
rozwiązanie ma wielu przeciwników z uwagi na zauważalne zwiększenie liczby owadów
w ogrodzie, nie da się jednak ukryć, że w zdecydowanej większości przypadków ma to
ogromne plusy. Owady, które zadomowią się w naszym hotelu będą chronić ogrodowe
rośliny przed szkodnikami, takimi jak mszyce czy ślimaki oraz korzystnie wpłyną na
kondycję gleby. Bioróżnorodność to gigantyczna wartość, niestety rzadko dostrzegalna
na pierwszy rzut oka.
Jeżeli nasz ogród jest wystarczająco przestrzenny, a my czujemy w sobie duszę
ogrodnika, możemy zdecydować się na zorganizowanie małej grządki. Najniższą
barierę rolniczego wejścia mają takie warzywa jak marchew, sałata, burak czy koperek
– nie wymagają one ani dużej wiedzy, ani dużego wysiłku, a odwdzięczą się w pełni
ekologicznymi produktami, które będą świetnymi składnikami domowych obiadów.
