Jak dobrać sprzęt do danej dyscypliny?
Sporty walki były uprawiane prawdopodobnie od początków cywilizacji. Już podczas
starożytnych Igrzysk Olimpijskich rywalizowano w trzech dyscyplinach, w których
celem było doprowadzenie przeciwnika do poddania się lub niemożności do
kontynuowania walki. Były to boks, zapasy oraz pankration – ten ostatni można uznać
za praprzodka dzisiejszej wszechstylowej walki wręcz, czyli popularnego MMA (ang.
mixed martial arts). Przez lata różne sporty walki przeszły ogromną ewolucję, dalej
zachowując jednak ten “pierwotny” klimat brutalnej rywalizacji, który przyciąga do
nich zarówno zawodników, jak i ogromne rzesze kibiców.
Przez wielu przeciwników sporty walki uznawane są za prymitywne i szkodliwe
społecznie. Z tego powodu wiele dyscyplin jest w niektórych krajach zakazanych do
dziś – na przykład w Norwegii wciąż nie można organizować zawodów bokserskich,
kickbokserskich oraz w MMA. I choć nie da się ukryć, że większość popularnych
sportów opartych na fizycznej rywalizacji faktycznie wiąże się z dużym ryzykiem
kontuzji, a sporadycznie zdarzają się nawet wypadki śmiertelne, to wciąż są to jedne z
najpopularniejszych aktywności sportowych na świecie. W 2014 roku walka bokserska
Floyda Mayweathera z Mannym Pacquiao w samych Stanach Zjednoczonych z samych
płatnych transmisji wygenerowała niemal pół miliarda dolarów zysku. Również w
Polsce najważniejsze wydarzenia ze świata boksu czy wszechstylowej walki wręcz są
komentowane w mediach, zarabiając dla organizatorów bardzo duże kwoty, a postacie
takie jak Krzysztof “Diablo” Włodarczyk, Tomasz Adamek czy Mariusz Pudzianowski są
szeroko rozpoznawalne nawet wśród osób niezainteresowanych sportem.
Czego więc potrzebujemy, jeśli jesteśmy zainteresowani rozpoczęciem treningów?
Poniżej prezentujemy różne typy akcesoriów wymaganych do ćwiczeń w różnych
dyscyplinach – od boksu, przez judo i brazylijskie jiu-jitsu, po MMA.
Rękawice do sportów walki
Podstawowy ekwipunek wymagany w tak zwanych sportach stójkowych, czyli opartych
o uderzanie przeciwnika pięścią. Wśród najpopularniejszych dyscyplin można rozróżnić
boks, kickboxing (zwany także K-1), boks tajski (muay thai) i MMA. Rękawice zazwyczaj
są dostępne w dwóch wersjach – ze skóry naturalnej oraz sztucznej eko-skóry.
Rękawice bokserskie
Rękawice do boksu charakteryzują się tym, że w porównaniu z innymi zawierają
najwięcej wyściółki, dzięki czemu lepiej amortyzują ciosy. Przekłada się to przede
wszystkim na ochronę nadgarstków, które – oprócz oczywiście twarzy przeciwnika – są
narażone na największe obciążenia podczas walk i treningów. Rękawice bokserskie
dobierane są na podstawie ich wagi, wyrażanej najczęściej w uncjach (skrót: oz).
Najciężsi zawodnicy powinni trenować w ciężkich rękawicach, czyli ważących 18, 16
lub 14 uncji. Daje to wspomnianą ochronę nadgarstków, ale także dzięki amortyzacji
pozwalają uniknąć nokautów podczas sparingów. W końcu nokaut jest celem podczas
zawodów, a nie podczas ćwiczeń. Zawodnicy niższych wag mogą trenować w
mniejszych rękawicach, na przykład 12-uncjowych.
Pamiętajmy, że pod rękawicami zawsze powinny znajdować się bandaże bokserskie,
inaczej popularnie zwane owijkami. Najczęściej mają one 3, 4 lub 5 metrów długości i
nawija je się na nadgarstek. Inną, choć zdecydowanie mniej powszechną opcją są
specjalne elastyczne nakładki, przy których odpada konieczność precyzyjnego
wiązania, tak jak w przypadku bandaży.
Innym ważnym aspektem, który trzeba brać pod uwagę przy doborze dobrych rękawic
bokserskich jest odpowiednie zabezpieczenie kciuka – powinien być on złączony z
główną częścią rękawicy. Niezabezpieczony kciuk to duże ryzyko zarówno dla
zadającego ciosy (przy pechowym uderzeniu może skończyć się wyłamaniem tego
palca), a także dla przeciwnika – kciuk przypadkowo wsadzony w oko to ryzyko bardzo
poważnych uszkodzeń ciała.
Rękawice kickbokserskie
Rękawice do kickboxingu są bardzo podobne do rękawic bokserskich – przez lata
zawodnicy często stosowali ten sam rodzaj rękawic do obydwu sportów. Dzisiaj
pojawiły się pewne funkcjonalne różnice. Kickboxing poza uderzaniem za pomocą
pięści łączy się także z kopnięciami, które czasem (cios zwany high-kickiem)
amortyzuje się za pomocą rąk. Z tego powodu rękawice do kickboxingu posiadają
nieco więcej materiału w okolicach nadgarstków, co pozwala na zapewnienie im
względnego bezpieczeństwa w czasie walki. Podobnie jak powyżej, miejsce na kciuk
także powinno być złączone z centralną częścią rękawicy.
Rękawice do tajskiego boksu
Tajski boks dodaje do kickboxingu uderzenia łokciem oraz walkę w klinczu, co do
efektywnego treningu wymaga nieco innych rękawic. By zapewnić możliwość
(ograniczonego, ale jednak) chwytania, rękawice do muay thai są nieco bardziej
otwarte, tzn. palce dużo mniej przylegają do reszty dłoni.
Rękawice do MMA
Wszechstylowa walka wręcz to połączenie stójkowych sportów uderzanych ze sportami
parterowymi, opartymi wyłącznie na chwytaniu przeciwnika. Rękawice do MMA są
znacznie mniejsze i lżejsze niż te przedstawione powyżej oraz mają odkryte palce, a
kciuk nie jest przymocowany, co zapewnia możliwość efektywnego chwytu. Z uwagi na
bardzo ograniczoną ilość wyściółki otrzymanie ciosu od rywala wyposażonego w takie
rękawice często wiąże się z nokautem.
Oprócz rękawic trener sportów uderzanych powinien posiadać również tarcze – to
specjalne rękawice, w których nie zadaje się ciosów, a jedynie je przyjmuje. Dzięki
temu trenowany zawodnik może ćwiczyć celność i technikę uderzeń pod czujnym
okiem trenera.
Buty
W części dyscyplin stopy zawodników muszą pozostać bose – tak walczy się na
przykład w judo, brazylijskim jiu-jitsu, tajskim boksie i zazwyczaj w MMA (choć nie
zawsze). Buty do ćwiczeń bokserskich czy zapaśniczych są zazwyczaj dość podobne –
charakteryzują się podeszwą o dużej przyczepności oraz ochroną kostki – poślizgnięcie
się lub skręcenie stawu skokowego to zdarzenia, które mogą wyłączyć nas z treningu
nawet na kilka miesięcy. Z tego powodu do treningu sportów walki słabo nadają się na
przykład buty do biegania.
Ochraniacz na szczękę
Z takich ochraniaczy korzysta się przede wszystkim w sportach uderzanych, ale używa
ich także wielu zapaśników czy judoków. Popularnie zwane “szczękami” zabezpieczają
uzębienie przed ubytkami, a żuchwę przed złamaniem.
Ochraniacz na zęby może obejmować tylko górny łuk zębowy lub obydwa. Najbardziej
podstawowe modele to po prostu “szyna”, która obejmuje zęby. Nieco lepsze
egzemplarze zawierają warstwę formowalną, dzięki której możemy odcisnąć na niej
nasz własny profil zębów – sprawi to, że ochraniacz będzie dobrze dopasowany, a co za
tym idzie, zapewni lepszą ochronę.
Worki treningowe
Uderzenia trzeba na czymś ćwiczyć, stąd popularność worków treningowych.
Występują one w dziesiątkach kształtów i rozmiarów, dopasowanych do rodzaju sportu
– niektóre oprócz zbierania uderzeń mogą być również wykorzystywane do treningu
obaleń. Możemy znaleźć także worki przystosowane do treningu konkretnego rodzaju
ciosów, na przykład takie wyprofilowane specjalnie pod ciosy podbródkowe lub pod
kopnięcia.
Wśród typowych podziałów możemy wyróżnić przede wszystkim worki ciężkie, których
waga umownie zaczyna się mniej więcej od 45-50 kilogramów i worki średnie, które są
nieco lżejsze. Wśród worków o najniższej wadze możemy spotkać specjalne gruszki
bokserskie czy piłki refleksowe, które umożliwiają zawodnikom skupienie się na
poprawie szybkości uderzeń, a także refleksu.
Sporty parterowe doczekały się natomiast specjalnych manekinów treningowych,
pozwalających na ćwiczenia chwytów.
Strój do wschodnich sztuk walki
Jeżeli zdecydowaliśmy się na uprawianie karate kyokushin, judo czy brazylijskiego jiujitsu, koniecznie musimy zaopatrzyć się w stosowny strój. W karate nazywa się on
kimono, w judo jest to judoga, zaś w jiu-jitsu jest określany jako gi. Z pozoru wydają się
one identyczne, jednak występują między nimi istotne różnice. Przede wszystkim z
uwagi na uderzany charakter karate, kimono jest wykonane z cieńszego materiału i
zupełnie nie nadaje się do znanych ze sportów parterowych rzutów i chwytów. Różnice
pomiędzy judogą i gi są natomiast minimalne – ten drugi strój lepiej przylega do ciała
zawodnika, ma węższe rękawy i nogawki. Uprawiając taki rodzaj sportu, oprócz spodni
i góry stroju należy także wyposażyć się w pas, którego kolor będzie sygnalizował
stopień naszego zaawansowania w danej sztuce.
Ochraniacze
Przydatne zwłaszcza podczas ćwiczeń kickbokserskich oraz MMA, ale oczywiście mogą
przydać się w większości sportów walki. Ochraniacze na piszczele zabezpieczą nogi
przed najbardziej przykrymi konsekwencjami ciosów (doświadczeni kickbokserzy
wiedzą jednak, że nawet mimo ochraniaczy ciosy i tak będą bolały). Innym przydatnym
akcesorium będzie suspensor, czyli ochraniacz na krocze. Podczas sparingów
zazwyczaj używa się także specjalnego kasku bokserskiego – chroni on zawodników do
pewnego stopnia nie tylko przed bólem i ewentualnymi nokautami, ale również przed
rozcięciami czy pęknięciami łuku brwiowego – taka kontuzja, choć zazwyczaj zupełnie
niegroźna, może wykluczyć danego sportowca z walki, do której się przygotowuje.
Co jeszcze przyda się na sali treningowej?
W boksie czy kickboxingu ważnym elementem treningu od dziesiątek lat jest skakanka.
Przyrząd, który kojarzy się głównie z dziecięcymi zabawami to niemal obowiązkowe
wyposażenie każdej sali treningowej. Kilka minut na skakance wzmacnia wytrzymałość
i kondycję, a przy tym w większych ilościach jest niesamowicie wymagającym
ćwiczeniem, co przyzna chyba każdy trenujący.
Użyteczny dla grup może być specjalny zegar interwałowy, w którym automatycznie
możemy ustawić czas rund oraz przerw pomiędzy nimi, chociaż nie da się ukryć, że
coraz częściej rolę takiego zegara wypełniają aplikacje na smartfony.
Ważną rolę w treningu właściwie każdego sportu pełni podciąganie się na drążku –
wzmacnia mięśnie pleców, a przy tym jako ćwiczenie z ciężarem własnego ciała nie
jest tak kontuzyjne, jak treningi z ciężarami. Drążki na salach treningowych najczęściej
zawiesza się na drabinkach, jednak można spotkać także m.in. drążki stojące.
