Czy yerba mate jest zdrowa? Jak powinno się ją pić?
Yerba mate to napój, który powoli, choć konsekwentnie wchodzi do polskich kuchni,
kawiarni i pubów. Charakterystyczny smak, duża zawartość kofeiny i innych substancji
odpowiedzialnych za pobudzenie oraz delikatny powiew egzotyki sprawiają, że coraz
więcej Polaków zostało fanami tego wartościowego napoju. Yerba mate dopiero w
ostatnich kilkunastu latach “awansowało” z rangi interesującej ciekawostki dla
wtajemniczonych do popularnego naparu. Moda na picie yerby mate przyszła do nas z
zachodniej Europy, gdzie nieco wcześniej yerba zadomowiła się jako konkurencja dla
kawy i herbaty.
Oryginalnie yerba mate pochodzi z Ameryki Południowej, konkretnie z okolic
dzisiejszego Paragwaju, Argentyny i Brazylii, gdzie przepływa rzeka Parana – druga po
Amazonce rzeka w tym rejonie pod względem długości. Rośnie tam ostrokrzew
paragwajski, czyli w najbardziej podstawowej formie jedyny składnik yerba mate.
Nazwa ta określa właśnie napar ze sproszkowanych liści i łodyg tej rośliny.
Yerba mate – właściwości
Poza walorami smakowymi yerba mate swoje uznanie zawdzięcza dużej zawartości
substancji pobudzających. Na czele “wielkiej trójki” yerby mate stoi znana z kawy czy
herbaty kofeina (zwana w yerbie mateiną, a w herbacie teiną, ale niezależnie od
źródła, skład chemiczny jest identyczny). Kofeinie wtórują teobromina oraz teofilina,
które występują w naturze także w ziarnach kakaowca i słyną z działania
stymulującego.
Yerba mate przyspiesza tętno i podnosi ciśnienie, zwiększa koncentrację, niweluje
uczucie zmęczenia oraz głodu i sprawia, że senność ustępuje. Jeżeli więc nie chcemy
nadwyrężać zdrowia napojami energetycznymi, nie smakuje nam kawa, a herbata
wydaje się mieć zbyt słabe działanie pobudzające, doskonałym wyborem może być
yerba mate. Idealnie pasuje do śniadania, lunchu, a także jako odświeżający napar po
powrocie z pracy. Należy jednak uważać, by nie pić yerby mate nawet kilka godzin
przed planowanym pójściem spać, ponieważ jej energetyczne działanie może sprawić,
że nie będziemy mogli zasnąć.
Yerba mate – czy jest zdrowa
Ale pobudzenie to nie jedyny zysk z picia yerby mate. Niektórzy uważają ją za
prawdziwy “superfood”, który wykazuje działanie antoksydacyjne, obniża cholesterol,
pomaga zapobiegać miażdżycy i wspiera w walce z otyłością. Przeprowadzone w kilku
krajach badania potwierdzają wiele prozdrowotnych właściwości naparu z ostrokrzewu
paragwajskiego. Napój ten to także zawartość wielu przydatnych organizmowi
minerałów, od między innymi magnezu, przez wapń, po żelazo, sód czy cynk. Yerba
mate może więc poprawić nasz komfort życia, a przy tym świetnie smakuje. Uważać
powinny jednak osoby z nadciśnieniem i kilkoma innymi chorobami, m.in. układu
krążenia – jeżeli mamy wątpliwości co do zdrowotnych aspektów picia yerby, najlepiej
oczywiście skonsultować się z lekarzem.
Yerba mate a odchudzanie
Yerba może być idealnym wyborem dla osób, które planują zrzucić kilka kilogramów –
zawarte w niej substancje wykazują właściwości hamujące przyrost tkanki
tłuszczowej. W zrzucaniu wagi yerba mate wspiera również dzięki wspomnianej
redukcji poczucia głodu – niższe łaknienie wspomaga w trzymaniu odchudzającej diety.
Odchudzające działanie yerby mate jest wielowymiarowe, a ona sama uchodzi w
swojej podstawowej formie również za napój bezpieczny dla diabetyków.
W połączeniu z prawidłową dietą i aktywnością, na przykład ćwiczeniami na siłowni
lub bieganiem, yerba zwiększy swój odchudzający potencjał.
Jak smakuje yerba mate
Swoją popularność yerba mate zawdzięcza także ogromnej liczbie wariantów, w jakich
można ją przyrządzić. I choć procedura przygotowywania naparu jest dopracowana od
lat i pozwala wydobyć z yerby pełnię smaku, to jej siła leży w szerokim zakresie
dodatków. Napój możemy posłodzić miodem, cukrem czy stewią, dodać do niego
świeżą cytrynę, pomarańczę czy limonkę. Wiele sklepów oferuje wspaniałe kompozycje
yerby z suszonymi lub kandyzowanymi owocami (w ofercie między innymi mango,
jabłka, banany czy żurawina), a także sproszkowanymi liśćmi innych roślin – szałwii,
mięty, hibiskusa, maliny, jeżyny czy pokrzywy. Smak yerby mate może być dopełniany
tysiącami różnych składników, a tylko od nas zależy, który z wariantów wybierzemy.
Ma to także wpływ na działanie yerby na organizm – na przykład dodatek guarany
jeszcze bardziej zwiększy efekt pobudzający.
Yerba mate – jak przyrządzić
Przygotowanie yerby mate jest bardzo proste i polega na zwyczajnym zalaniu suszu z
ostrokrzewu gorącą wodą, chociaż początkujący powinni ustrzec się kilku błędów, które
mogą obniżyć walory smakowe napoju. Największym z nich jest używanie wody o zbyt
wysokiej temperaturze – maksymalnie powinno być to około 70-80 stopni Celsjusza.
Choć yerba mate nazywana jest herbatą paragwajską, zdecydowanie nie powinno się
zalewać jej wrzątkiem, tak jak typowej czarnej herbaty – ładunek goryczy, który
gotująca się woda “wyciągnie” z suszu może zniechęcić nawet największych fanów
yerby. Możliwe jest natomiast zalanie wodą o niższej niż zalecana temperaturze, a
nawet zupełnie zimną – wtedy otrzymany napar będzie zawierał zdecydowanie mniej
substancji pobudzających, będzie też “lżejszy” w smaku. Yerba przygotowywana i
podawana na zimno określana jest nazwą serere.
Wpływ na proces parzenia ma też wybór naczynia. W najbardziej podręcznikowej wersji
używamy do tego matero, czyli kubka wykonanego ze specjalnie obrobionego drewna
tykwowego. Korzystamy też z bombilli, czyli podłużnej metalowej rurki z siatkowanym
filtrem, która oddziela właściwy napój od fusów.
Jeżeli tak jak w zdecydowanej większości przypadków korzystamy ze zwyczajnego
ceramicznego kubka i nie dysponujemy bombillą, warto wyposażyć się w typowy
zaparzacz do herbaty. Yerba mate niestety generuje dużo fusów, które czasem trudno
“okiełznać”.
Smacznego!
