Gorączka u dzieci zdarza się dość często. Jak z nią walczyć?
Podwyższona temperatura u dziecka – niezależnie od jego wieku, zawsze jest
powodem do niepokoju rodziców. Chociaż gorączka zwykle kojarzona jest z
występowaniem infekcji, może pojawiać się bez żadnych wyraźnych objawów. Poznaj
jej najczęstsze przyczyny oraz sposób walki z podwyższoną temperaturą oraz
towarzyszącymi jej symptomami. Dzięki temu – gdy następnym razem pojawi się
wysoka gorączka u małego dziecka – będziesz wiedzieć od razu, jak działać.
Stan zdrowia dzieci jest jednym z priorytetów dla rodziców, dlatego wszelkie
niepokojące zachowania pociechy są powodem do zmartwień. Tak jest w przypadku
gorączki, która – choć nie musi świadczyć o poważnej chorobie – zawsze budzi
niepokój. Pamiętaj, by zawsze w przypadku wystąpienia potencjalnie groźnych
objawów skontaktować się z lekarzem!
Stan podgorączkowy a gorączka
Gorączka u dziecka często mylona jest ze stanem podgorączkowym. Chociaż w obu
przypadkach dochodzi do podwyższenia temperatury ciała, znaczenie ma liczba stopni
Celsjusza.
Mianem stanu podgorączkowego określa się stan, w którym temperatura dziecka waha
się w granicach 37,0-37,9oC. Oznacza mobilizację organizmu do walki z potencjalną
infekcją lub chorobą.
Gorączka to stan, w którym temperatura ciała przekracza 38oC. Gdy jej wartość
przekracza 39oC można mówić o wysokiej gorączce.
Temperatura u dziecka – jak ją zmierzyć
prawidłowo?
W rozpoznaniu stanu podgorączkowego czy gorączki znaczenie ma prawidłowo
przeprowadzony pomiar temperatury. Aby wskazania były wiarygodne, zaleca się
wykonywać go:
- tym samym urządzeniem,
- w tym samym miejscu.
Dlaczego to ważne? Temperatura ciała może różnić się w zależności od tego, gdzie
pomiar został przeprowadzony. U zdrowych dzieci temperatura ciała wynosi
przeciętnie:
- pod pachą – 35,6oC-37,2oC,
- na czole – 35,6 oC -37,9oC,
- w uchu – 35,6oC -37,7oC,
- w odbycie – 36,6oC -38,0oC.
Pamiętaj! Temperatura ciała może wahać się nawet o 1oC w zależności od pory dnia.
Wieczorem jest wyższa niż rano.
Gorączka u dziecka – objawy
O ile stan podgorączkowy może nie dawać wyraźnych objawów, o tyle wysoka
gorączka u dziecka nie zostanie niezauważona przez rodziców. Najczęstsze symptomy
to:
- senność,
- apatia,
- płacz,
- rozpalenie ciała,
- ból głowy,
- płytki i przyspieszony oddech,
- brak apetytu.
Ponadto mogą pojawić się dreszcze przy gorączce u dziecka – dochodzi do tego
najczęściej w przypadku bardzo wysokiej temperatury. Typowe są też zimne dłonie u
noworodka i małego dziecka – będą one wskazywać na gorączkę, gdy reszta ciała jest
rozpalona.
Gorączka u dziecka – najczęstsze przyczyny
Gorączka u dziecka najczęściej ma podłoże egzogenne, tj. wywołują ją zakażenia
wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Wysoka temperatura ciała, dreszcze przy gorączce
u dziecka oraz inne objawy towarzyszące mogą wskazywać na źródło.
Wśród najczęstszych chorób, którym towarzyszy gorączka, wymienia się m.in.:
zapalenie gardła
- Zapalenie gardła najczęściej ma podłoże wirusowe. W przypadku tej choroby gorączka
występuje wraz z silnym bólem gardła, trudnością w przełykaniu, kaszlem, katarem.
Dziecko może być osłabione. - anginę paciorkowcową
Angina paciorkowcowa daje charakterystyczne objawy. Wysokiej gorączce towarzyszy
ból gardła, rozpulchnione migdałki, białawy nalot na migdałkach oraz powiększone
węzły chłonne. Dziecko może być apatyczne, osłabione. - nieżyt żołądkowo-jelitowy
Typowe dla nieżytu żołądkowo-jelitowego jest osłabienie, któremu towarzyszą:
gorączka, nudności, wymioty, biegunka. - zakażenie układu moczowego
Zakażenie układu moczowego to choroba, która – poza wysoką gorączką – objawia się
m.in. brakiem apetytu, parciem na mocz, pieczeniem w okolicy ujścia cewki moczowej. - zapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego objawia się bólem ucha, ale zwykle poprzedzone jest
katarem oraz innymi symptomami infekcji górnych dróg oddechowych. Gorączka to
objaw towarzyszący, ale występuje on zaledwie u 25% małych pacjentów.
Ponadto wysoka gorączka jest objawem towarzyszącym, który występuje m.in. w
przebiegu takich chorób jak: grypa, zapalenie płuc, gorączka trzydniowa (tzw.
trzydniówka).
Wysoka gorączka u dziecka bez innych objawów – o
czym może świadczyć?
Niekiedy zdarza się sytuacja, kiedy wysoka temperatura u dziecka występuje bez
żadnych innych objawów. Wielu rodziców zastanawia się, o czym może to świadczyć.
Najczęstsze przyczyny to m.in.:
- ząbkowanie – w okresie ząbkowania może pojawić się gorączka, jednak nie
wyższa niż 38oC; gdy temperatura jest wyższa, może to świadczyć o
równoczesnym rozwijaniu się infekcji; - przebyte szczepienie – jeśli dziecko przebyło szczepienie, wówczas
podwyższona temperatura ciała może być jednym z tzw. odczynów
poszczepiennych; zwykle pojawia się po upływie 24 godzin od podania
szczepionki, ale wyjątkiem są szczepionki żywe (np. gorączka po szczepionce
MMR może wystąpić ok. 10 dnia od jej przyjęcia).
Warto pamiętać, że podwyższona temperatura u dziecka może także pojawiać się na
skutek przebywania w nasłoneczniony i upalnych miejscach.
Gorączka u małego dziecka – jak zwalczać?
Niezależnie od tego, czy gorączka występuje bez żadnych dodatkowych objawów, czy
jest symptomem pojawiającym się w przebiegu konkretnej choroby, należy dążyć do
jej obniżenia. Pamiętaj! Stan podgorączkowy nie wymaga podawania leku
przeciwgorączkowego. Delikatnie podwyższona temperatura ciała świadczy o podjęciu
przez układ odpornościowy działań, mających na celu zwalczenie „przeciwnika”.
- Chłodne okłady na czoło i kark
Mały ręcznik zamocz, a następnie wyciśnij nadmiar wody. Złóż go i przyłóż do czoła i
karku.
Zwróć uwagę na to, aby woda nie była zbyt zimna. Powinna być chłodna – zaledwie 1-2
stopnie niższa od aktualnej temperatury ciała wskazywanej przez termometr. - Chłodząca kąpiel
Aby zbić wysoką gorączkę, warto umieścić dziecko w wannie z wodą. Wystarczy
pociechę zanurzyć na kilkanaście minut.
Temperatura wody w wannie nie może być dużo niższa niż temperatura ciała dziecka.
Różnica 1oC będzie odpowiednia – większa, mogłaby doprowadzić do szoku
termicznego. - Domowe soki lub napary
W walce z gorączką wsparciem mogą okazać się domowe soki z czarnego bzu czy
jeżyny. W przypadku starszych dzieci można podawać ziołowe napary, np. z
kwiatostanu lipy, pączków topoli, kwiatów dzikiej róży. - Leki przeciwgorączkowe
W przypadku gorączki – temperatury ciała przekraczającej 38oC – można podać leki
przeciwgorączkowe zawierające paracetamol lub ibuprofen. Ważne jest, aby trzymać
się sposobu dawkowania podanego przez producenta lub zalecanego przez lekarza – z
uwzględnieniem wieku i masy ciała dziecka. Warto przy tym pamiętać, aby leku
przeciwgorączkowego nie podawać częściej niż jest to wskazane w ulotce.
Jeśli gorączka, mimo podania leku przeciwgorączkowego np. z paracetamolem, nie
spada, możesz podać lek z ibuprofenem. Są to preparaty, które mogą być
przyjmowane naprzemiennie, ponieważ nie należą do tej samej grupy leków.
Warto także podkreślić, że w przypadku gorączki będącej reakcją na szczepienie
należy podawać wyłącznie paracetamol. Ibuprofen działa przeciwzapalnie – może więc
wpływać na generowanie słabszej odpowiedzi odpornościowej.
Wysoka temperatura u dziecka – o czym pamiętać?
Jeśli u dziecka występuje gorączka, ty – jako rodzic – musisz pamiętać jeszcze o kilku
istotnych kwestiach.
- Zapewnij wypoczynek
Organizm może być osłabiony nie tylko gorączką, ale również objawami
towarzyszącymi. Dlatego musisz zadbać o odpoczynek dziecka. Nie musi ono leżeć w
łóżku pod grubą kołdrą, ale też nie powinno biegać lub szaleć w inny sposób. - Nawadniaj
Gorączka może zwiększać ryzyko odwodnienia, dlatego dziecko musi przyjmować
więcej płynów. Zadbaj o to, aby pociecha piła znacznie więcej niż do tej pory –
mniejsze porcje, ale więcej. Niech to będzie przede wszystkim chłodna woda. Warto
sięgnąć także po preparaty apteczne, które pozwolą na uzupełnienie elektrolitów. - Nie przegrzewaj
Gorączka u dziecka nie powinna być powodem do przegrzewania pociechy – także
wtedy, gdy zimne dłonie u noworodka czy niemowlęcia jest jednym z objawów
towarzyszących. Ubierz dziecko w cieńsze ubrania, a gdy tylko będą przepocone –
zmień na świeże. - Unikaj przebywania na słońcu
Jeśli twoje dziecko zmaga się z gorączką w upalne dni, musisz unikać przebywania na
słońcu. Nasłonecznienie może bowiem przyczynić się do osłabienia i podwyższenia
temperatury ciała. - Zadbaj o nawilżenie powietrza
Suche powietrze w pomieszczeniu nie sprzyja komfortowi chorego dziecka. Warto
zatem zadbać o optymalne nawilżenie. Pomoże w tym specjalne urządzenie lub nawet
powieszony mokry ręcznik na kaloryferze.
Gorączka u dziecka – kiedy do lekarza?
Podwyższona temperatura ciała – także wtedy, gdy przekracza 38oC – jest zwykle
objawem infekcji. Z tego powodu nie wymaga ona konsultacji ze specjalistą –
szczególnie, jeśli nie towarzyszą jej żadne poważne symptomy oraz organizm reaguje
na podanie leków przeciwgorączkowych czy okłady. Są jednak sytuacje, w których
niezwłoczna konsultacja z lekarzem jest koniecznością. Wśród nich wymienia się
gorączkę:
- występującą u noworodków i niemowląt poniżej 3. miesiąca życia – szczególnie,
jeśli pojawiają się znaczne osłabienie, duszności, dreszcze przy gorączce u
dziecka; - niereagującą na leki przeciwgorączkowe oraz domowe sposoby zbijania jej;
- występującą jednocześnie z takimi objawami jak: duszność, wymioty, krwiomocz,
ból podbrzusza, utrata świadomości, sztywnienie karku; - utrzymującą się dłużej niż 5 dni.
Gorączki – chociaż nie zawsze musi wskazywać na poważny stan – nie można
lekceważyć. Warto zacząć ją zbijać w okolicy 38,5oC, ponieważ temperatura ciała u
dzieci ma dynamiczną tendencję wzrostową. Zbyt późne wprowadzenie leku
przeciwgorączkowego może utrudnić szybkie obniżenie temperatury.
